HAVA SAHASI KULLANIMI

Bu yazımı okuyorsanız içinde uçma heyecanı olan birisiniz demektir. Bu zamana kadar hep uçmaya odaklandık. Ancak bir pilot olarak çoğu yelkenkanat ve yamaç paraşütü pilotu kardeşimin hava sahası kullanımı konusunda eksik bilgileri olduğunu gözlemledim ve bu yazıyı yazmaya karar verdim.

Bu yazımda yelkenkanat ve yamaç paraşütü ile uçarken hava sahası kullanımı nasıl olmalı ? Yelkenkanat ve yamaç paraşütü ile uçarken hava sahasında nelere dikkat etmeliyiz ? Sportif hava aracı ile uçarken hava sahası yasal sorumluluklarımız ve haklarımız nelerdir? Model uçaklar ve dronelar hava sahası kullanımında nelere dikkat etmeli , gibi konulara değineceğim.

İngiltere’de savaş jetinin 30m yakınlıkla geçişi

Türkiye şampiyonluk yarışmasında şahit olduğum yolcu uçağının yüksek irtifada uçan yelkenkanat pilotunun oldukça üzerinden geçmesi , tanıdığım bir yelkenkanat pilotunun geçmişte üzerinden helikopter geçmesi sonucu kaza yapmasını duymam ve en önemlisi çoğu pilotumuzun bu konuda eksik bilgilere sahip olduğunu görmem sonucu  aldığım hava hukuku dersinden bu konudaki önemli noktaları bu yazıda sizlere aktaracağım. Şimdiden bu konuda otorite olmadığımı  ve yasal sorumluluk kabul etmediğimi belirtmek isterim. Fikirlerinizi ve tecrübelerinizi paylaşmanız hepimizin yararına olacaktır.

Bu konu , şu anda pek gündemde olmasa bile artan hava aracı ve sportif hava aracı neticesinde giderek önemli bir hal alacaktır. Söz konusu kurallar model uçak ve dronelar içinde geçerlidir.

Hadi başlayalım ,

Öncelikle Türkiye Cumhuriyeti devleti hava sahası pozitif kontrol altındadır. Yani yurdumuzun bütün hava sahası radarlarla izlenir , hava araçları takip edilir ve yönlendirilirler.Hiç bir hava aracı hava sahası kontrol ünitelerinden izinsiz hareket edemez, komutlarına karşı gelemez. Her ülkenin kendi hava sahasına ait koymuş olduğu kurallar vardır. Bu kurallar AIP(aeronautical information paper) ‘da yayınlanır. Her ülkenin AIP’si farklıdır. Bizde de Türkiye Aip’si vardır.

Türkiye Aip’sinde belirtildiği gibi kalkacak her hava aracı havaalanlarında bulunan ofisler aracılığı ile kalkış yapmadan önce ilgili ünitelere uçuş planı sunarlar ve bu uçuş planı onaylandıktan sonra kalkış yaparlar.

Fethiye/Babadağ, Kapadokya , Pamukkale gibi yerler sportif hava araçlarına tahsisli olduğu için notamlı bölgelerdir. Resmi olarak burada uçacak sprotif hava araçlarının uçuş planı sunmaya ihtiyacı yoktur.Dolayısı ile yerli yabancı bütün uçak ve helikopter pilotları aip ve yayımlanan notamlar vasıtasıyla bunu bilirler ve o sahayı kullanmazlar(bilmeleri gerekir). Kullanmaları durumunda oluşacak kazada sorumluluk onlara aittir ve kaza olmasa bile hava aracı tipini ve ihlal saatini not alarak SHGM( Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü)’ne bildirebilirsiniz.

Ancak sportif hava araçlarına tahsisli olmayan bir yerde uçuyorsanız ki (hemen hemen her şehirde yamaç paraşütü klüpleri var ve kendilerine en uygun yerde uçuş yapıyorlar) , bu durumda yasalara göre izinsiz uçuş yapıyorsunuz. Uçak veya helikopter ile herhangi bir çarpışma durumunda sorumluluk size ait olacaktır. Hatta yolcu uçağına çarmanız durumunda başka insanlarında hayatını tehlikeye atabilirsiniz.

Bu konuyu ” herkes birbirine dikkat etsin çarpmayalım birbirimize ” gibi kara aracı trafiği şeklinde düşünmeyelim lütfen 🙂

Peki ne yapmalı ? İlla Babadağ’a yada Pamukkale’ye mi gitmeliyim? Ya da nasıl yasal izin alırım ?

Maalesef araştırmalarım sonucu böyle bir uçuş planı çekemiyoruz yada izin alamıyoruz. Çünkü radar tarafından farkedilemediğimiz gibi transponder  da taşımıyoruz.( transponder radar skobunda hava araçlarının çağrı adı irtifası gibi bilgileri kontrol ünitesine iletir.). Ayrıca bizi tespit etse bile uygun telsizimiz olmadığı için bizimle iletişim kuramaz.

Ancak Thk ve Türkiye Sportif Hava Araçları Federasyonu düzenleyecekleri yarışma öncesinde SHGM kanalı ile izin aldıklarını ve notam yayınlattıklarını biliyorum. Bireysel anlamda veya klüp olarak notam yayınlamamız mümkün olur mu? Henüz bilgim yok … araştıracağım.

Avusturya gibi bazı ülkelerde yelkenkanat ve yamaçparaşütleri için transponder taşıma zorunluluğu getirilmesine rağmen ülkemizde henüz bununla ilgili bir düzenleme yok.

Dolayısı ile maalesef çoğumuz bulunduğumuz şehirde aslında izinsiz uçuşlar gerçekleştiriyoruz. Ve genellikle alçak irtifalarda uçtuğumuz için bu bir sorun teşkil etmiyor.

Ancak bu konuda alabileceğimiz resmi olmayan bazı pasif tedbiler var.

Bunlardan birincisi ve en önemlisi havaalanları etrafında uçmayın. Eğer uzaklıkla ilgili şüpheleriniz varsa bizzat havaalanı kulesini yada bilgi ofisi arayın veya kendiniz gidin.

Eğer uzun bir mesafe uçuşu planlıyorsanız bu durumda AIP’deki enroute chart bölümü incelemeniz ve irtifanızı ve istikametinizi bu chartdaki rotaları ihlal etmeyecek şekilde planlamanızı tavsiye ederim. Çünkü düşükde olsa yolcu uçağına çarpma riskiniz var. İstemeden bir felakete sebebiyet verebilirsiniz.

Google’a turkey enroute chart yazıldığında çıkan bu linkten bulunduğunuz bölgeyi inceleyebilirsiniz.

http://ww1.jeppesen.com/documents/aviation/notices-alerts/chart-alert/Turkey_ATS_Routes.pdf

Hava sahası kullanımı hakkında yorum ve önerilerinizi bekliyorum! Emniyetli uçuşlar dilerim.

Esenlikle Kalın!